آیا داروهای ضد افسردگی موجب افزایش وزن می شوند؟
گردآوری و ترجمه: داود بیات
افسردگی یکی از مشکلات نسبتا شایع جوامع امروزی است و بالطبع داروهای ضد افسردگی هم در سالهای اخیر رواج زیادی پیدا کرده اند. برای نمونه، داروهای ضد افسردگی در ایالات متحده در جایگاه سوم لیست داروهای پُر تجویز قرار می گیرند، به طوری که یازده درصد از آمریکایی های بالای 12 سال مشغول مصرف این داروها هستند (البته احتمالا وضعیت در کشور ما هم چندان بهتر از این نباشد، اما بنده آمار دقیقی از شیوع افسردگی و مصرف داروهای مرتبط با آن در ایران به دست نیاوردم که در اینجا قابل استناد باشد).
به هر حال، افزایش وزن به عنوان یکی از عوارض جانبی احتمالی این داروها مطرح است و برخی منابع تخمین می زنند که 25 درصد از مصرف کنندگان داروهای ضد افسردگی، افزایش وزن را تجربه می کنند. در یک پژوهش متا آنالیز، سِرِتی و مَندلی (2009) به بررسی اثرات انواع مختلف داروهای ضد افسردگی بر روند کاهش وزن، افزایش وزن و حفظ وزن پرداختند. در این پژوهش، هم دوره های مصرف کوتاه مدت و هم دوره های مصرف بلند مدت مورد بررسی قرار گرفتند. این پژوهشگران دریافتند که به طور کلی، افزایش وزن ناشی از مصرف داروهای ضد افسردگی را می توان ملایم و خفیف توصیف کرد. البته، واکنش ها نسبت به برخی داروهای خاص ضد افسردگی در بین افراد متفاوت است، به نحوی که احتمال افزایش وزن در نتیجه مصرف برخی داروهای خاص بیشتر از بقیه است.
در پژوهشی دیگر، وارتون و همکاران (2019) به بررسی این موضوع پرداختند که آیا میزان کاهش وزن در بیمارانی که داروهای ضد افسردگی و یا ضد روان پریشی مصرف می کنند (در مقایسه با بیمارانی که دارو مصرف نمی کنند) متفاوت خواهد بود؟ آنها دریافتند که فارغ از بحث مصرف یا عدم مصرف دارو، آنهایی که در یک برنامه کاهش وزن شرکت کردند، موفق به کاهش وزن چشمگیری شدند.
نتیجه گیری
مصرف داروهای ضد افسردگی همیشه به عنوان یک عامل مستقیم در افزایش وزن تاثیر گذار نیست. در واقع، بسیاری از عوامل می توانند در زمان درمان با داروهای ضد افسردگی منجر به افزایش وزن شوند. به نظر می رسد که هم میزان دریافت انرژی و هم میزان مصرف انرژی ممکن است از مسیرهای زیر تحت تاثیر قرار بگیرد:
1) پرخوری، به عنوان یک مکانیسم جبرانی برای مواجهه یا غلبه بر استرس و مشکل
2) بی تحرکی در نتیجه افسردگی
3) افزایش اشتهای ناشی از بهبود خلقو خو در نتیجه فرآیند درمان افسردگی
4) داروهای ضد افسردگی در کار سروتونین (یک میانجی عصبی) اختلال ایجاد می کنند، که این قضیه می تواند موجب افزایش میل به غذاهای پُرکربوهیدرات مانند نان، پاستا و انواع دسرها شود.
در نهایت، هرچند هنوز باید پژوهش های بیشتری صورت بگیرد، اما برخی راهکارهای ساده و عملی وجود دارند که با به کار بستن آنها در دوران مصرف داروهای ضد افسردگی می توانید در مسیر کاهش وزن موفق شوید. در واقع، چه مشکل افسردگی و مصرف دارو داشته باشید و چه یک فرد عادی باشید، این موارد همیشه به عنوان ستون های چربی سوزی مطرح هستند و باید رعایت شوند.
-
میزان کالری دریافتی روزانه را محاسبه کنید
-
پیروی از یک سبک زندگی سالم را در پیش بگیرید
-
سطح فعالیت بدنی تان (ورزشی و غیر ورزشی) را افزایش دهید.